Sốt phát ban: Biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị

Những vết ban đỏ bất ngờ xuất hiện trên da kèm theo sốt là dấu hiệu cảnh báo của bệnh lý sốt phát ban. Tình trạng này tuy phổ biến nhưng cần được chẩn đoán và điều trị đúng cách để tránh biến chứng nguy hiểm. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả trong bài viết dưới đây của Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia.

I. Sốt phát ban là bệnh gì?

Đây là bệnh truyền nhiễm phổ biến do virus gây ra, đặc trưng bởi tình trạng sốt cao đột ngột và sau đó là sự xuất hiện của các nốt ban đỏ trên da. Nếu được chăm sóc đúng cách, bệnh sẽ tự khỏi sau một thời gian. Sốt phát ban có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh bao gồm:

• Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi
• Người có sức đề kháng kém, đang điều trị các bệnh mãn tính
• Người lớn chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm vắc xin phòng bệnh sởi, rubella
• Đối tượng thường xuyên tiếp xúc với người bệnh hoặc ở môi trường đông người
• Phụ nữ mang thai có nguy cơ dẫn tới biến chứng nguy hiểm cho thai nhi

Dưới đây là một số hình ảnh minh họa về sốt phát ban ở trẻ em và người lớn giúp mọi người dễ dàng nhận biết các biểu hiện của bệnh:

II. Nguyên nhân gây bệnh sốt phát ban

Những nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng này gồm:

• Do virus: Sự tấn công của virus sởi, rubella, herpes 6B,… là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng cơ thể bị sốt phát ban kèm theo triệu chứng đau khớp, ho, đỏ mắt,… 
• Do vi khuẩn, ký sinh trùng: Vi khuẩn (Borrelia burgdorferi, Neisseria meningitidis, Streptococcus pyogenes), ký sinh trùng (Rickettsia) xâm nhập cơ thể gây ra tình trạng sốt phát ban.
• Nguyên nhân khác: Dị ứng với thuốc, vắc xin, hội chứng Stevens-Johnson, Gianotti-Crosti, bệnh Kawasaki,… đều là những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng sốt phát ban.

III. Triệu chứng sốt phát ban theo giai đoạn

Bệnh sốt phát ban thường tiến triển qua nhiều giai đoạn khác nhau với những triệu chứng đặc trưng như:

• Giai đoạn ủ bệnh: Sau khi các tác nhân gây hại xâm nhập vào cơ thể sẽ ủ bệnh từ 1 – 2 tuần. Giai đoạn này thường không có các biểu hiện rõ rệt.
• Giai đoạn sốt cao: Ban đầu cơ thể sẽ xuất hiện triệu chứng sốt cao, ớn lạnh, đau đầu, đau cơ, đau khớp, buồn nôn, mệt mỏi, tiêu chảy trong khoảng 3 – 5 ngày.
• Giai đoạn phát ban: Ở giai đoạn này, vùng ngực, lưng, bụng, tay bắt đầu nổi nốt nhỏ li ti có màu hồng hoặc đỏ. Hiện tượng phát ban có thể diễn ra trong khoảng vài ngày hoặc một tuần.
• Giai đoạn hồi phục: Sau khoảng 7 – 14 ngày, các nốt phát ban trên cơ thể sẽ mờ dần và biến mất, trả lại làn da mịn màng.

IV. Bị sốt phát ban có nguy hiểm không?

Bệnh sốt phát ban thường diễn biến lành tính, không gây nguy hiểm. Với những tình trạng nhẹ, các triệu chứng sẽ tự thuyên giảm và biến mất sau khoảng 3 – 7 ngày tùy thuộc vào cơ địa mỗi người.

Bên cạnh đó, nếu bệnh sốt phát ban xuất hiện ở phụ nữ mang thai sẽ tiềm ẩn những biến chứng nguy hiểm cho thai nhi như viêm gan, phổi bẩm sinh, rubella bẩm sinh, thiếu máu, thậm chí là lưu thai hoặc sẩy thai.

THÔNG TIN LIÊN QUAN: Sốt phát ban gây ngứa không?

V. Khi nào cần đưa người bệnh đến gặp bác sĩ?

Xử lý bệnh sốt phát ban đúng cách giúp giảm thiểu những biến chứng nguy hiểm, do đó mọi người cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức trong các trường hợp sau:

• Tình trạng phát ban không thuyên giảm
• Triệu chứng sốt cao xuất hiện trong 7 ngày
• Xuất hiện tình trạng mệt mỏi, khó thở, phân có máu, co giật,… 
• Người mắc các bệnh ung thư, hồng cầu hình liềm, lupus,…

Lúc này, bác sĩ thực hiện thăm khám lâm sàng, xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm gan, chẩn đoán hình ảnh để xác định chính xác tác nhân gây bệnh. Từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

VI. Cách điều trị và chăm sóc người bị sốt phát ban

Khi gặp phải tình trạng này, mọi người cần bình tĩnh và thực hiện các biện pháp sau:

1. Hạ sốt đúng cách

Người bệnh bị sốt cần áp dụng các biện pháp hạ sốt để giảm bớt cảm giác khó chịu và ngăn ngừa nguy cơ co giật, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Những biện pháp này bao gồm:

• Chườm ấm: Sử dụng khăn ấm để lau người, đặc biệt là ở vùng trán, nách, bẹn. Tránh dùng nước lạnh vì có nguy cơ gây sốc nhiệt.
• Mặc quần áo thoáng mát: Nên mặc quần áo mỏng, rộng rãi làm từ chất liệu cotton thấm hút tốt để cơ thể dễ dàng thoát nhiệt.
• Sử dụng thuốc hạ sốt: Trường hợp sốt cao trên 38.5°C cần dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ, thường là Paracetamol hoặc Ibuprofen. Lưu ý không tự ý tăng giảm liều lượng hoặc kết hợp các loại thuốc với nhau.

2. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Người bệnh nên uống nhiều nước lọc, nước trái cây nhằm duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Không chỉ vậy, hãy kết hợp sử dụng oresol giúp bù nước và chất điện giải cho cơ thể, đặc biệt là những trường hợp bị tiêu chảy. 

Ngoài ra, mọi người nên bổ sung vitamin, khoáng chất và chế biến món ăn dưới dạng cháo, súp giúp dễ tiêu hóa hơn. Ngược lại, người bị sốt phát ban cần tránh sử dụng đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, đồ uống có cồn, chất kích thích khiến bệnh sốt phát ban trở nên trầm trọng hơn.

3. Vệ sinh cá nhân và môi trường

Người bệnh nên duy trì thói quen vệ sinh cơ thể bằng nước ấm và sử dụng xà phòng dịu nhẹ giúp hạn chế nguy cơ viêm nhiễm. Không chỉ vậy, nên tránh gãi mạnh, chà xát khiến các tổn thương trên da lâu phục hồi. Ngoài ra, vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, thường xuyên lau dọn nhà cửa và giặt giũ chăn màn để loại bỏ vi khuẩn, mầm bệnh.

4. Nghỉ ngơi và theo dõi

Người bị sốt phát ban cần được nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian phục hồi. Nên tránh các hoạt động gắng sức và theo dõi sát sao các triệu chứng của bệnh, đặc biệt là khi sốt cao. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường như li bì, co giật, thở gấp, mọi người cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.

VII. Hướng dẫn phòng ngừa sốt phát ban

Để giảm thiểu nguy cơ sốt phát ban, mọi người nên thực hiện những việc làm sau:

• Tiêm phòng: Thực hiện tiêm vắc xin phòng ngừa sớm nhằm hạn chế tình trạng mắc bệnh.
• Giữ cơ thể sạch sẽ: Giúp ngăn ngừa các tác nhân gây sốt phát ban tấn công.
• Không tiếp xúc với người bệnh: Tránh xa những người bị sốt phát ban để tránh lây nhiễm bệnh.
• Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh: Thực hiện chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học nhằm duy trì sức đề kháng khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc sốt phát ban. 
• Khám sức khỏe định kỳ: Nên theo dõi, khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện và điều trị các bệnh gây sốt phát ban sớm.

VIII. Giải đáp nhanh thắc mắc liên quan

Có rất nhiều câu hỏi liên quan đến bệnh sốt phát ban. Cùng điểm qua những thắc mắc được nhiều người quan tâm ngay dưới đây: 

1. Sốt phát ban bị mấy lần trong đời?

Thông thường, mỗi người chỉ mắc sốt phát ban một lần trong đời bởi sau khi khỏi bệnh, cơ thể sẽ tạo ra miễn dịch với loại virus gây bệnh đó. Tuy nhiên, nếu bị sốt phát ban do một chủng virus khác thì mọi người vẫn có khả năng tái mắc bệnh.

2. Sốt phát ban có lây không?

Đây là bệnh có tính truyền nhiễm và lây truyền qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi. Đặc biệt là trong giai đoạn ủ bệnh hoặc khi sốt cao, khả năng lây lan rất cao. Bởi vậy, bản thân người bệnh cần có biện pháp phòng ngừa chủ động để bảo vệ những người xung quanh.

3. Sốt phát ban bao lâu thì khỏi?

Bệnh sốt phát ban thường diễn biến trong khoảng 5 – 7 ngày. Giai đoạn sốt cao thường kéo dài 2 – 3 ngày, sau đó ban sẽ xuất hiện và tồn tại trong khoảng 3 – 5 ngày. Hầu hết các triệu chứng sẽ tự thuyên giảm và người bệnh sẽ hồi phục hoàn toàn.

4. Sốt phát ban có được tắm không?

Người mắc sốt phát ban hoàn toàn có thể tắm rửa. Việc tắm bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ giúp cơ thể sạch sẽ, tránh nhiễm khuẩn da. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý tắm nhanh, không ngâm mình lâu trong nước và lau khô người ngay sau khi tắm.

5. Sốt phát ban có cần kiêng gió không?

Người bị sốt phát ban không cần kiêng gió hoàn toàn nhưng nên tránh những luồng gió lạnh trực tiếp hoặc gió mạnh vì có thể khiến cơ thể dễ bị cảm lạnh hơn. Nên để người bệnh, đặc biệt là trẻ em ở trong phòng kín gió, nhiệt độ ổn định để cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi tốt nhất.

Bài viết trên đã chia sẻ chi tiết về nguyên nhân và cách điều trị sốt phát ban. Nếu gặp phải tình trạng tương tự, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032 845 1188 để được tư vấn cụ thể.