Dị ứng sulfa: Dấu hiệu nhận biết, biến chứng và cách xử lý

Dị ứng sulfa gây ra những phản ứng từ nhẹ đến nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến sức khoẻ. Việc hiểu rõ về tình trạng dị ứng sulfa sẽ giúp mọi người an toàn hơn khi sử dụng thuốc. Cùng Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia tìm hiểu chi tiết thông tin về tình trạng này qua bài viết sau đây.

I. Dị ứng sulfa là như thế nào?

Sulfa là nhóm thuốc kháng sinh tổng hợp với cơ chế hoạt động ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn bằng cách can thiệp vào quá trình tổng hợp axit folic – một chất cần thiết cho sự sống và sinh sản của vi khuẩn. Một số loại thuốc phổ biến chứa sulfa gồm kháng sinh Sulfonamide, thuốc điều trị tiểu đường, thuốc lợi tiểu, thuốc chống viêm,…

Dị ứng sulfa là một loại dị ứng thuốc xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các thành phần sulfonamide trong thuốc. Đây là tình trạng không hiếm gặp với nguyên nhân chính là do hệ miễn dịch cơ thể nhận diện thành phần kháng sinh sulfonamide là chất có hại, từ đó kích hoạt các tế bào miễn dịch sinh ra phản ứng dị ứng.

Ngoài ra, những đối tượng dưới đây có nguy cơ cao bị dị ứng với sulfa hơn cả:

Người có tiền sử dị ứng với các loại thuốc kháng sinh
Bệnh nhân mắc HIV/AIDS
Người có hệ miễn dịch yếu

II. Dấu hiệu dị ứng sau khi dùng thuốc chứa sulfa

Nhận biết dị ứng sau khi dùng thuốc chứa sulfa dễ dàng thông qua những dấu hiệu sau:

Nổi mẩn ngứa, phát ban, nổi mề đay trên da.
Ngứa mắt, sưng mí, đỏ mắt hoặc ngứa da dữ dội.
Nôn, buồn nôn.
Sưng mặt, môi, lưỡi, họng.
Tụt huyết áp, chóng mặt.

III. Biến chứng có thể gặp khi bị dị ứng thuốc có sulfa

Khi bị dị ứng thuốc chứa sulfa nếu không xử lý kịp thời, mọi người có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm sau:

Sốc phản vệ: Đây là phản ứng nghiêm trọng có nguy cơ đe doạ tính mạng, đặc biệt trầm trọng hơn ở những người có tiền sử thành viên trong gia đình từng bị sốc phản vệ, người có cơ địa dị ứng và hen suyễn.
Nhiễm độc da do thuốc: Đây là nhóm phản ứng dị ứng rất nặng và hiếm gặp nhưng ảnh hưởng tới tính mạng. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến da mà còn ảnh hưởng đến niêm mạc và các cơ quan nội tạng. Hai dạng phổ biến nhất thường gặp là hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN).

Do đó, ngay khi thấy những dấu hiệu bất thường sau khi dùng thuốc chứa sulfa, mọi người cần tới thăm khám với bác sĩ ngay, tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà.

TÌM HIỂU THÊM: Nên làm gì để tránh dị ứng với thuốc gây mê?

IV. Cách chẩn đoán tình trạng dị ứng sulfa

Để chẩn đoán dị ứng sulfa, bác sĩ thực hiện khám lâm sàng và kèm theo các xét nghiệm dị ứng đặc hiệu như sau:

Khám lâm sàng: Bác sĩ hỏi kỹ về các loại thuốc mọi người đã dùng, thời gian và đặc điểm triệu chứng, tiền sử dị ứng của cá nhân hoặc gia đình, các bệnh lý nền nếu có.
Test lẩy da: Kiểm tra phản ứng da với dung dịch chứa thành phần sulfa bằng cách đặt lượng nhỏ thuốc sulfa và chích nhẹ dưới da rồi chờ 15 – 20 phút để theo dõi kết quả. Tuy nhiên kỹ thuật xét nghiệm này ít phổ biến với sulfa vì độ chính xác không cao.
Thử thách thuốc đường uống: Đây là phương pháp cho kết quả chính xác nhưng tiềm ẩn rủi ro cao và cần được thực hiện trong môi trường y tế có kiểm soát chặt chẽ. Bác sĩ cho người bệnh dùng 1 liều nhỏ thuốc sulfa và tăng dần, sau đó theo dõi phản ứng.

V. Biện pháp xử lý tình trạng dị ứng sulfa

Phương pháp xử lý tình trạng dị ứng sulfa được áp dụng tuỳ vào từng trường hợp cụ thể như sau:

1. Trường hợp nhẹ

Với trường hợp bị phát ban hoặc ngứa nhẹ có thể áp dụng các biện pháp xử lý tại nhà kết hợp dùng thuốc uống/bôi như sau:

Ngừng thuốc ngay lập tức: Ngay khi phát hiện dấu hiệu dị ứng, mọi người cần ngừng sử dụng thuốc ngay lập tức để tránh tình trạng diễn tiến nặng hơn.
Thuốc kháng histamin đường uống: Giúp giảm các triệu chứng ngứa ngáy, nổi mẩn, phát ban. Loratadine, Cetirizine là hai nhóm được sử dụng phổ biến.
Bôi corticosteroid nhẹ: Các loại kem bôi chứa hydrocortisone liều thấp được sử dụng để làm dịu da và giảm viêm.

2. Trường hợp nặng

Trong trường hợp dị ứng nặng, biện pháp sử dụng thuốc qua đường tiêm sẽ được bác sĩ chỉ định:

Tiêm Epinephrin: Thuốc được dùng cho trường hợp bị sốc phản vệ nhằm giãn cơ phế quản, cải thiện hô hấp và ổn định nhịp tim.
Tiêm tĩnh mạch: Phù hợp để kiểm soát phản ứng dị ứng toàn thân nhanh chóng.

VI. Cách phòng ngừa dị ứng sulfa tái phát

Những người bị ứng sulfa có nguy cơ tái phát rất cao, do đó việc chủ động phòng ngừa với các biện pháp sau là rất cần thiết:

Không tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là thuốc chứa sulfa khi chưa tham khảo ý kiến từ bác sĩ.
Thông báo với bác sĩ về tiền sử dị ứng sulfa để tránh bác sĩ kê đơn thuốc có thành phần này.
Luôn đọc kỹ thành phần của thuốc trước khi sử dụng.
Trong trường hợp đặc biệt, có thể xem xét giải mẫn cảm thuốc nhưng chỉ thực hiện tại cơ sở y tế chuyên môn.

Trên đây là những thông tin về tình trạng dị ứng sulfa và cách xử lý để bảo vệ an toàn cho bản thân. Nếu đang gặp phải tình trạng trên, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032 845 1188 để nhận tư vấn chi tiết.