Dị ứng gạo là thế nào? Lời khuyên cho người bị dị ứng gạo

Dị ứng gạo là tình trạng tương đối hiếm gặp nhưng gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Bài viết này của Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia sẽ giúp mọi người nhận biết các dấu hiệu dị ứng, những thực phẩm cần tránh và cách quản lý hiệu quả để có cuộc sống khỏe mạnh.

I. Nguyên nhân gây dị ứng gạo

Dị ứng gạo là phản ứng miễn dịch bất thường xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với các protein trong gạo dẫn tới các triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Tình trạng này thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi và người có tiền sử dị ứng thực phẩm hoặc bệnh viêm da cơ địa. Những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng dị ứng này có thể kể đến như:

Protein trong gạo: Một số protein cụ thể trong gạo như globulin, albumin hoặc prolamin bị hệ miễn dịch nhận diện nhầm là tác nhân gây hại từ đó kích hoạt phản ứng dị ứng.
Cơ địa và di truyền: Những người cơ địa dị ứng có nguy cơ cao hơn. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò khiến tình trạng dị ứng xuất hiện ở mọi người.
Phản ứng chéo: Người dị ứng với các loại ngũ cốc khác như lúa mì, yến mạch, lúa mạch,… rất dễ phát sinh phản ứng chéo với gạo. Điều này xảy ra do sự tương đồng về cấu trúc protein giữa các loại ngũ cốc.
Các yếu tố khác: Quá trình chế biến gạo, tình trạng đường ruột bị tổn thương, tiếp xúc sớm với gạo ở trẻ nhỏ hoặc hệ miễn dịch chưa hoàn thiện cũng góp phần gây dị ứng.

II. Triệu chứng nhận biết dị ứng khi ăn gạo

Các triệu chứng dị ứng thường xuất hiện nhanh chóng sau khi ăn hoặc sau vài giờ với biểu hiện ở nhiều hệ cơ quan khác nhau, bao gồm:

Phản ứng da: Nổi mề đay, phát ban, ngứa, chàm hoặc sưng môi, mặt, mắt (phù mạch)
Phản ứng tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, đầy hơi.
Phản ứng hô hấp: Sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, ho, thở khò khè, khó hô hấp.
Sốc phản vệ: Đây là phản ứng nghiêm trọng nhất có nguy cơ đe dọa tính mạng với các dấu hiệu đặc trưng như khó thở dữ dội, huyết áp giảm mạnh, mạch nhanh, mất ý thức,…

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Thế nào là dị ứng dâu tây?

III. Chẩn đoán tình trạng dị ứng với gạo

Bác sĩ chuyên khoa sẽ thông qua các phương pháp khác nhau để xác định chính xác tình trạng dị ứng:

Khai thác tiền sử bệnh và khám lâm sàng: Bác sĩ hỏi chi tiết về các triệu chứng, thời gian xuất hiện sau khi ăn gạo và tiền sử dị ứng của gia đình.
Xét nghiệm da: Thực hiện test da với chiết xuất protein trong gạo để quan sát phản ứng tại chỗ sau 15 – 20 phút.
Xét nghiệm máu: Đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với protein gạo trong máu để xác định mức độ nhạy cảm.
Test loại bỏ và thử thách đường uống: Người bệnh loại bỏ gạo khỏi chế độ ăn trong một thời gian, sau đó ăn lại dưới sự giám sát y tế nghiêm ngặt để theo dõi phản ứng.

IV. Điều trị và quản lý dị ứng khi tiêu thụ gạo

Việc xử lý dị ứng gạo sẽ tập trung vào việc tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng và kiểm soát các triệu chứng khi xảy ra. Dưới đây là những điều nên làm tùy vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng và tình trạng cụ thể của từng người:

1. Biện pháp xử lý tại nhà

Đối với các triệu chứng dị ứng nhẹ như ngứa, nổi mề đay hoặc khó chịu ở bụng, mọi người có thể áp dụng các biện pháp sơ cứu tại nhà như:

Ngừng tiêu thụ gạo ngay lập tức và loại bỏ hoàn toàn gạo khỏi chế độ ăn uống hàng ngày
Uống nhiều nước giúp cơ thể đào thải độc tố và giảm thiểu tác động của dị ứng
Sử dụng thuốc kháng histamine theo chỉ định của bác sĩ để giảm các triệu chứng ngứa và mề đay
Chườm lạnh lên vùng da bị ngứa hoặc sưng để giảm khó chịu tạm thời
Theo dõi sát triệu chứng và ghi chép lại để báo cáo với bác sĩ trong lần khám tiếp theo hoặc kịp thời thăm khám bác sĩ khi phát hiện dấu hiệu bất thường

2. Điều trị y tế

Đối với các phản ứng dị ứng nghiêm trọng hơn hoặc sốc phản vệ, mọi người cần đến cơ sở y tế ngay lập tức. Bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp như epinephrine (adrenaline) để xử lý sốc phản vệ hoặc corticosteroid để giảm viêm và kiểm soát các triệu chứng nặng. Sau đó, người bệnh cần được theo dõi sát sao để tránh phản ứng tái phát.

V. Lời khuyên cho người bị dị ứng gạo

Kiểm soát cẩn thận giúp giảm thiểu nguy cơ dị ứng tiến triển nặng. Dưới đây là những lưu ý mà người cần ghi nhớ:

1. Gợi ý thực phẩm thay thế gạo an toàn

Khoai tây, khoai lang: Cung cấp carbohydrate chính và nhiều vitamin, khoáng chất cần thiết cho cơ thể
Ngô và các sản phẩm từ ngô: Bột ngô, bánh tráng ngô có thể thay thế gạo trong bữa ăn chính
Quinoa: Hạt giàu protein hoàn chỉnh và không chứa gluten phù hợp cho người dị ứng với các loại ngũ cốc
Kiều mạch: Cung cấp protein cao và các acid amin thiết yếu, dễ tiêu hóa
Rau củ quả: Giúp cung cấp nguồn chất xơ, vitamin và khoảng chất thiết yếu cho cơ thể

2. Lưu ý trong ăn uống và sinh hoạt

Đọc kỹ nhãn mác thực phẩm để tránh các sản phẩm chứa gạo hoặc các thành phần từ gạo
Thông báo cho nhà hàng, trường học, nơi làm việc về tình trạng dị ứng để được hỗ trợ chuẩn bị thực phẩm
Luôn có sẵn thuốc kháng histamin và bút tiêm adrenaline (nếu được bác sĩ chỉ định) trong trường hợp khẩn cấp
Sử dụng dụng cụ nấu ăn riêng biệt, làm sạch kỹ bề mặt tiếp xúc với gạo trước khi chế biến thực phẩm khác
Tái khám với bác sĩ chuyên khoa để đánh giá tình trạng dị ứng và điều chỉnh phương án điều trị phù hợp

trao đổi cùng bác sĩ

Bài viết trên đã chia sẻ chi tiết dấu hiệu nhận biết và cách xử lý tình trạng dị ứng gạo. Nếu đang gặp phải tình trạng trên, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032 845 1188 để được tư vấn cụ thể.