Trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh với các biểu hiện bất thường khiến cha mẹ lo lắng và mong muốn tìm phương pháp xử lý phù hợp nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ. Đâu là biện pháp cần thực hiện ngay khi thấy dấu hiệu dị ứng? Cùng Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia tìm hiểu qua bài viết sau.

I. Nguyên nhân trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh

Dị ứng thuốc kháng sinh ở trẻ là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với thành phần của thuốc khi nhận diện nhầm là chất gây hại cho cơ thể. Khi này, hệ miễn dịch sẽ sản sinh kháng thể và giải phóng histamin để bảo vệ cơ thể nên gây ra các triệu chứng bất thường.

Tình trạng dị ứng thường không xuất hiện ngay từ lần đầu dùng thuốc mà thường sau một vài lần tiếp xúc cơ thể mới bắt đầu phản ứng mạnh. Đặc biệt, trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như:

Tiền sử dị ứng: Trẻ đã từng bị dị ứng thực phẩm, thời tiết hoặc các loại thuốc khác.
Di truyền: Cha hoặc mẹ từng bị dị ứng, hen suyễn thì trẻ cũng có nguy cơ cao bị dị ứng.
Hệ miễn dịch yếu: Trẻ mắc bệnh mãn tính, suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền mãn tính như viêm da cơ địa thì dễ dị ứng với thuốc kháng sinh.
Dùng kháng sinh sai cách: Sử dụng thuốc không đúng liều lượng, không theo chỉ định bác sĩ.
Dùng nhiều loại thuốc cùng lúc: Việc sử dụng kháng sinh liều cao, trong thời gian dài làm tăng nguy cơ tương tác thuốc và phản ứng dị ứng chéo.
Tự ý sử dụng thuốc: Cha mẹ tự ý tiêm hoặc cho trẻ uống thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

II. Các loại kháng sinh thường gây dị ứng ở trẻ

Một số nhóm kháng sinh có tỷ lệ gây dị ứng cao ở trẻ em mà cha mẹ cần đặc biệt lưu ý bao gồm:

Penicillin và các dẫn xuất gồm amoxicillin, ampicillin… là nguyên nhân phổ biến nhất gây dị ứng
Cephalosporin có cấu trúc tương tự penicillin dễ gây dị ứng chéo
Sulfonamide thường gây phát ban, mẩn ngứa, nổi mề đay toàn thân
Macrolid gồm Erythromycin, Clarithromycin khiến hệ tiêu hóa bị rối loạn kèm theo phản ứng trên da
Quinolon không thường được chỉ định cho trẻ nhưng nếu dùng có nguy cơ dị ứng cao
Các loại thuốc ảnh hưởng đến hệ tim mạch gồm thuốc tê novocain, aspirin, lidocain
Thuốc Đông y chứa nhiều vị thuốc gây ra phản ứng đối với cơ địa mẫn cảm

III. Triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh ở trẻ em

Trên thực tế, các triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh ở trẻ xuất hiện ngay sau khi uống hoặc sau vài giờ với các mức độ phản ứng khác nhau, tùy thuộc vào cơ địa và loại thuốc sử dụng:

1. Phản ứng nhẹ và trung bình

Những biểu hiện trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh mức độ nhẹ và trung bình thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi dùng thuốc điển hình như:

Phát ban, nổi mề đay, mẩn đỏ trên da
Trẻ ngứa ngáy vùng mặt hoặc lan rộng ra toàn thân
Mí mắt, môi và lưỡi sưng tấy nhẹ
Xuất hiện tình trạng tiêu chảy, buồn nôn

2. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng

Trong một số trường hợp hy hữu, trẻ có thể gặp các phản ứng dị ứng nặng đe dọa đến tính mạng như:

Sốc phản vệ: Trẻ có biểu hiện khó thở, thở rít, tím tái, tụt huyết áp, mất ý thức thì cha mẹ cần đưa trể đi cấp cứu ngay lập tức.
Hội chứng Stevens-Johnson: Xảy ra tổn thương da nghiêm trọng, phồng rộp, bong tróc niêm mạc miệng, mắt, vùng sinh dục.
Hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN): Tình trạng nặng hơn Stevens-Johnson có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Dị ứng thuốc bao lâu thì khỏi?

IV. Dị ứng thuốc kháng sinh ở trẻ có nguy hiểm không?

Dị ứng thuốc kháng sinh ở trẻ em tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, tương tự như ở người lớn nhưng có thể diễn biến nhanh và nghiêm trọng hơn do cơ thể trẻ còn non nớt, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào loại phản ứng dị ứng và thể trạng của trẻ.

Các phản ứng nhẹ như phát ban, ngứa thường không đe dọa tính mạng nhưng gây khó chịu. Bên cạnh đó, các phản ứng nghiêm trọng hơn như sốc phản vệ có nguy cơ gây suy hô hấp, suy tuần hoàn và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Do đó, nhiều trường hợp chỉ gây phát ban nhẹ nhưng cha mẹ cũng không nên chủ quan vì:

Dị ứng có thể tái phát nặng hơn trong lần dùng thuốc sau
Có nguy cơ sốc phản vệ
Ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh tận gốc nếu không tìm được kháng sinh thay thế phù hợp

V. Phải làm gì khi trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh?

Ngay khi phát hiện các dấu hiệu trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh, cha mẹ cần cho trẻ ngừng uống thuốc đang sử dụng và ghi lại tên thuốc, liều dùng, thời điểm uống thuốc để cung cấp thông tin cho bác sĩ. Đồng thời, hãy đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá và xử lý.

Trong trường hợp trẻ có dấu hiệu khó thở, tím tái, hôn mê… cần gọi cấp cứu ngay và đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất. Đặc biệt, mọi người tuyệt đối không tự ý cho trẻ dùng thuốc chống dị ứng khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

VI. Biện pháp phòng ngừa dị ứng kháng sinh ở trẻ em

Để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ dị ứng với thuốc kháng sinh, cha mẹ cần lưu ý và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây:

Chỉ sử dụng thuốc kháng sinh theo đơn kê từ bác sĩ, tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh cho trẻ
Thông báo đầy đủ tiền sử dị ứng của trẻ cho bác sĩ trước khi kê đơn
Ghi nhớ và lưu lại thông tin các loại thuốc đã từng gây dị ứng để tránh lặp lại
Theo dõi kỹ trong 24 – 48 giờ đầu sau khi trẻ bắt đầu uống hoặc tiêm thuốc kháng sinh mới
Không chia sẻ thuốc giữa trẻ nhỏ hoặc dùng đơn thuốc cũ mà không thông qua ý kiến bác sĩ
Giữ lại bao bì thuốc để tiện truy xuất nếu có vấn đề
Xây dựng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh để tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ

Trẻ bị dị ứng thuốc kháng sinh là tình trạng không hiếm gặp nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu cha mẹ nắm rõ biện pháp phòng ngừa và xử lý đúng cách. Nếu con trẻ đang gặp phải tình trạng này, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188 để nhận tư vấn điều trị các tình trạng dị ứng cùng đội ngũ bác sĩ da liễu đầu ngành.