Phản ứng dị ứng khi tiêm phòng uốn ván là vấn đề hiếm gặp nhưng cần được lưu tâm bởi tình trạng này khác biệt hoàn toàn so với những triệu chứng thông thường sau tiêm chủng. Cùng tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, cách xử trí hiệu quả cũng như lưu ý để tiêm phòng an toàn trong bài viết sau của Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia.

I. Tiêm uốn ván có bị dị ứng không?

Sau khi tiêm phòng uốn ván, cơ thể thường xuất hiện những phản ứng nhẹ và thoáng qua như đau, sưng hoặc đỏ tại vị trí tiêm. Một số người còn bị sốt nhẹ, mệt mỏi hay đau đầu, đây là những dấu hiệu thường gặp sau tiêm cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động để tạo kháng thể bảo vệ.

Mặc dù rất hiếm gặp nhưng dị ứng khi tiêm phòng uốn ván vẫn có thể xảy ra. Tình trạng này là phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch đối với một thành phần nào đó trong vắc xin, không phải là tác dụng phụ thông thường kể trên. Nguyên nhân chủ yếu do cơ địa mẫn cảm đặc biệt hoặc sự tồn tại của một chất gây dị ứng hiếm gặp trong vắc xin.

Việc nhận diện những đối tượng có nguy cơ cao gặp phải dị ứng sau tiêm chủng giúp mọi người có sự chuẩn bị và theo dõi cẩn thận hơn. Theo đó, các trường hợp cần chú ý bao gồm:

Người từng có phản ứng dị ứng nặng với liều vắc xin uốn ván trước đó
Người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với các loại thuốc hoặc vắc xin khác
Người cơ địa mẫn cảm với protein trứng, gelatin hoặc các chất bảo quản
Người mắc các bệnh lý dị ứng mãn tính như hen suyễn, viêm da cơ địa
Trẻ em hoặc người cao tuổi có hệ miễn dịch yếu

II. Biểu hiện dị ứng khi tiêm phòng uốn ván

Phản ứng dị ứng thường xảy ra trong vài phút đến vài giờ sau tiêm chủng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này là rất quan trọng để có hướng xử lý kịp thời. Dưới đây là những biểu hiện mọi người cần chú ý:

Phản ứng tại chỗ: Trong khoảng thời gian ngắn sau tiêm, vùng tiêm nổi mẩn đỏ, sưng tấy, ngứa hoặc nổi ban. Những biểu hiện này thường khu trú tại vị trí tiêm và thường tự khỏi trong vòng vài ngày nếu chăm sóc đúng cách.
Phản ứng toàn thân (ít gặp): Một số trường hợp hiếm gặp có thể xuất hiện phản ứng dị ứng toàn thân nghiêm trọng hơn, bao gồm nổi mề đay khắp cơ thể, khó thở, thở khò khè, tụt huyết áp, chóng mặt hoặc thậm chí sốc phản vệ. Những triệu chứng này đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp ngay lập tức.

TÌM HIỂU NGAY: Dị ứng thuốc ARV phải làm sao?

III. Cách xử lý dị ứng sau khi tiêm phòng uốn ván

Việc xử lý đúng cách giúp giảm nhanh triệu chứng và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Do đó, mọi người cần áp dụng các biện pháp sau đây:

1. Trường hợp dị ứng nhẹ

Nếu chỉ xuất hiện các biểu hiện tại chỗ hoặc phát ban nhẹ thường sẽ hết trong vòng 1 – 3 ngày, lúc này mọi người nên:

Chườm lạnh vùng tiêm để giảm sưng đau
Không gãi hoặc chà xát mạnh vùng nổi mẩn để tránh kích ứng nặng hơn
Uống nhiều nước, nghỉ ngơi hợp lý
Có thể sử dụng thuốc kháng histamin như loratadine, cetirizine theo chỉ định bác sĩ
Theo dõi sát sao các triệu chứng, nếu không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn cần tham khảo ý kiến bác sĩ

2. Trường hợp nghiêm trọng

Khi có các dấu hiệu toàn thân, đặc biệt là khó thở, chóng mặt, ngất xỉu hoặc những trường hợp sốc phản vệ phải được xử trí khẩn cấp và cấp cứu tại cơ sở y tế chuyên khoa:

Gọi cấp cứu ngay lập tức
Nằm yên, kê cao chân, nới lỏng quần áo
Không tự ý dùng thuốc hoặc di chuyển nếu chóng mặt
Nếu đã từng được kê thuốc adrenaline tự tiêm (Epipen), cần sử dụng ngay theo hướng dẫn

IV. Cách đảm bảo an toàn khi tiêm chủng uốn ván

Để giảm thiểu nguy cơ dị ứng, đảm bảo hiệu quả tiêm chủng, mọi người cần thực hiện đúng các bước trước và sau tiêm theo hướng dẫn từ bác sĩ sau đây:

1. Trước khi tiêm

Khai báo tiền sử dị ứng với bác sĩ bao gồm dị ứng thuốc, vắc xin, thực phẩm
Không tiêm khi đang sốt cao, mắc bệnh cấp tính hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch
Ăn uống đầy đủ trước khi tiêm để tránh tụt huyết áp hoặc ngất
Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bệnh nền như tim mạch, hen suyễn, rối loạn đông máu,…

2. Sau khi tiêm

Ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng
Không vận động mạnh hoặc xoa bóp vùng tiêm trong 24 giờ đầu
Theo dõi các dấu hiệu bất thường như sốt cao, mẩn ngứa toàn thân, khó thở
Nếu có biểu hiện lạ, cần liên hệ ngay bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất

Dù tình trạng dị ứng khi tiêm phòng uốn ván là hiếm gặp nhưng mọi người vẫn cần chủ động nắm rõ cách xử lý và đảm bảo an toàn sau tiêm. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác liên quan, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188 để nhận tư vấn chi tiết.