Sắt là một khoáng chất thiết yếu cho cơ thể nên nhiều người muốn bổ sung. Nhưng có không ít trường hợp dị ứng thuốc sắt gây ra những phản ứng khó chịu trên cơ thể. Cùng Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia tìm hiểu chi tiết về tình trạng dị ứng thuốc sắt qua bài viết dưới đây.

I. Dị ứng thuốc sắt là như thế nào? Có phổ biến không?

Thuốc sắt là các chế phẩm chứa khoáng chất sắt, thường bào chế dưới nhiều dạng như viên nén, viên nang, dạng tiêm hoặc ống uống để bổ sung lượng sắt thiếu hụt trong cơ thể. Thuốc được dùng chủ yếu trong việc điều trị và phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt. Ngoài ra, sắt còn cần thiết cho chức năng miễn dịch, khả năng tổng hợp DNA và phát triển thể chất tinh thần.

Thuốc sắt có nhiều công dụng tốt tuy nhiên lại có nguy cơ gây dị ứng với một số người. Dị ứng thuốc sắt là những phản ứng bất thường của cơ thể khi tiếp xúc với thành phần trong thuốc, từ đó gây ra phản ứng dị ứng. Tần suất bị dị ứng thuốc sắt không cao, tuy nhiên dễ gặp ở người có cơ địa nhạy cảm hoặc có tiền sử dị ứng thuốc.

II. Nguyên nhân gây dị ứng thuốc sắt

Việc xác định được nguyên nhân gây dị ứng thuốc sắt giúp mọi người xử lý tình trạng bệnh đúng cách. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

Phản ứng với tá dược/phụ gia trong thuốc: Đây là nguyên nhân gây dị ứng thuốc sắt phổ biến. Một số thành phần phụ gia, tá dược hoặc chất bảo quản dễ gây kích hoạt phản ứng dị ứng
Liều lượng và tốc độ tiêm quá mạnh: Liều lượng sắt dùng quá nhiều, tiêm thuốc sắt quá nhanh có nguy cơ gây phản ứng dị ứng giả với các triệu chứng tương tự như theo cơ chế thông thường
Cơ địa dị ứng: Những người có tiền sử dị ứng với các loại thuốc, thực phẩm hoặc có cơ địa dị ứng nói chung có khả năng cao gặp phải tình trạng này

III. Dấu hiệu nhận biết khi dị ứng thuốc sắt

Các dấu hiệu dị ứng thuốc sắt xuất hiện ngay lập tức sau vài phút đến vài giờ khi dùng thuốc, đặc biệt là đường tiêm, hoặc muộn hơn đối với đường uống. Mức độ biểu hiện đa dạng từ nhẹ đến nghiêm trọng, cụ thể như sau:

Triệu chứng trên da: Xuất hiện mề đay, nổi ban đỏ, da khô ngứa và khó chịu ở những vị trí như bụng, mặt, lưng, cánh tay, đùi
Triệu chứng hô hấp: Khó thở, thở khò khè, co thắt đường thở, khàn giọng
Triệu chứng tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, đau bụng và tiêu chảy, đi ngoài phân đen
Triệu chứng toàn thân: Cơ thể ngứa ngáy, bồn chồn, lo lắng, mạch đập nhanh, huyết áp thấp, dị ứng nặng gây sốc phản vệ

BÀI VIẾT THAM KHẢO: Nhận biết dấu hiệu dị ứng sau khi uống thuốc tẩy giun

IV. Cách chẩn đoán dị ứng với thuốc sắt

Nếu nghi ngờ bị dị ứng thuốc sắt mọi người nên thăm khám để bác sĩ chẩn đoán bệnh chính xác. Những cách chẩn đoán phổ biến hiện nay đó là:

Khai thác tiền sử dùng thuốc: Bác sĩ quan sát các triệu chứng dị ứng trên cơ thể, thăm hỏi thời điểm xuất hiện triệu chứng, dạng sắt sử dụng, tiền sử dị ứng và những loại thuốc hiện đang sử dụng, từ đó làm cơ sở để đưa ra chẩn đoán
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm chẩn đoán này nhằm đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với sắt trong máu. Tuy nhiên kết quả xét nghiệm máu sẽ có tỷ lệ sai sót khi chẩn đoán
Test lẩy da: Pha loãng dung dịch sắt rồi nhỏ lên da, sau đó chích nhẹ da và quan sát các phản ứng sau 15 – 20 phút. Nếu xuất hiện các triệu chứng da sưng tấy, mẩn đỏ có thể kết luận bị dị ứng với thuốc sắt

V. Biện pháp xử lý khi dị ứng thuốc sắt

Khi bị dị ứng thuốc sắt việc điều trị đúng cách và kịp thời đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện các dấu hiệu dị ứng. Một số cách xử lý dưới đây giúp tình trạng dị ứng nhanh chóng thuyên giảm:

Ngừng sử dụng loại sắt nghi ngờ dị ứng: Ngay khi có những dấu hiệu dị ứng cần ngừng dùng thuốc sắt, các sản phẩm thuốc hay thực phẩm chức năng chứa sắt để giảm tình trạng dị ứng nặng hơn
Để cơ thể sạch sẽ: Tắm rửa và vệ sinh cơ thể sạch sẽ bằng nước mát, mặc quần áo rộng thoáng, thấm hút mồ hôi để tình trạng dị ứng được giảm nhẹ
Dùng thuốc kháng histamin: Với những triệu chứng dị ứng nhẹ như mẩn ngứa, nổi mề đay… sẽ được kê đơn dùng thuốc kháng histamin ví dụ như Loratadine, Cetirizine,… Chú ý chỉ dùng thuốc khi được bác sĩ kê đơn chỉ định, một số loại thuốc kháng histamin thế hệ cũ có nguy cơ gây buồn ngủ nên cần cẩn trọng khi sử dụng
Thăm khám bác sĩ: Nếu các triệu chứng không thuyên giảm hoặc có những dấu hiệu dị ứng nặng như khó thở, tụt huyết áp, chóng mặt,… cần nhanh chóng cần được cấp cứu kịp thời. Khi này bác sĩ chỉ định tiêm Epinephrine, tiêm tĩnh mạch Corticosteroid và truyền dịch tĩnh mạch nếu cần

VI. Cách phòng ngừa dị ứng khi bổ sung sắt

Để giảm thiểu nguy cơ dị ứng khi bổ sung sắt, mọi người cần lưu ý những điều sau:

Thông báo với bác sĩ chi tiết về tiền sử dị ứng và tham khảo ý kiến trước khi dùng
Chọn dạng bổ sung sắt phù hợp với nguồn gốc rõ ràng, ít tá dược
Bắt đầu với liều thấp, theo dõi phản ứng trong 48 giờ đầu
Chỉ uống thuốc sắt khi được bác sĩ chỉ định, tuân thủ đúng hướng dẫn về liều dùng, thời gian sử dụng và những lưu ý kèm theo
Có thể bổ sung sắt qua thực phẩm để giảm nguy cơ dị ứng
Nếu cần dùng sắt tiêm, phải được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa

Bài viết trên đây đã mang đến cho mọi người những thông tin hữu ích về tình trạng dị ứng thuốc sắt, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Nếu có nhu cầu tư vấn thêm về phương pháp điều trị dị ứng an toàn cùng đội ngũ bác sĩ da liễu đầu ngành liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188