Dị ứng nicotin là như thế nào? Cách khắc phục và phòng ngừa

Tình trạng dị ứng nicotin không quá phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu từ phát ban đến các vấn đề hô hấp nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Để biết thêm thông tin về triệu chứng, cách chẩn đoán, khắc phục và phòng ngừa tình trạng này, hãy tiếp tục theo dõi bài viết sau của Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia.

I. Nicotin là gì?

Nicotin là hợp chất hóa học chứa nitơ tự nhiên được chiết xuất chủ yếu từ cây thuốc lá. Chất này có khả năng gây nghiện, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương khiến nhiều người khó từ bỏ thuốc lá và các chất kích thích khác. Bên cạnh đó, nicotin cũng có công dụng cải thiện tinh thần, mang lại cảm giác tỉnh táo, loại bỏ căng thẳng.

Ngày nay, nicotin không chỉ tồn tại trong thuốc lá truyền thống mà còn hiện diện trong nhiều sản phẩm khác như xì gà, thuốc lá điện tử, kẹo ngậm, miếng dán, viên ngậm và thuốc xịt mũi được sử dụng để cai thuốc lá. Tuy nhiên nó cũng gây ra không ít tác dụng phụ như:

Buồn nôn, choáng váng và chóng mặt
Đau đầu, khó ngủ và mệt mỏi
Tim đập nhanh, huyết áp tăng cao và hẹp mạch vành
Khô miệng, ợ nóng, viêm loét dạ dày
Co thắt mạch máu
Gây nghiện và lệ thuộc
Nguy cơ đột quỵ cao

II. Tình trạng dị ứng nicotin là như thế nào?

Dị ứng nicotin là phản ứng quá mức bất thường của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với hoạt chất này bằng bất kỳ đường nào như hít, uống, dán hoặc ngậm. Khi này, cơ thể của người bị dị ứng sẽ giải phóng histamin dẫn đến các triệu chứng dị ứng như phát ban, ngứa, sưng tấy hoặc các phản ứng nghiêm trọng hơn như khó thở và sốc phản vệ.

Không ít người nhầm lẫn giữa dị ứng và ngộ độc nicotin. Ngộ độc là do việc dùng quá liều nicotin gây ra các triệu chứng cấp tính trên hệ thần kinh và tim mạch. Trong khi đó, dị ứng nicotin liên quan đến việc hệ miễn dịch nhận định nicotin là chất gây hại và tạo ra kháng thể để chống lại, có thể xảy ra ngay cả khi chỉ tiếp xúc với một lượng nhỏ nicotin. Đối tượng có nguy cơ cao bị dị ứng nicotin bao gồm:

Cơ địa dị ứng di truyền, mắc bệnh viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa hoặc hen suyễn
Người từng dị ứng với các sản phẩm chứa nicotin
Những người lần đầu tiếp xúc với nicotin
Người mắc bệnh nền với hệ miễn dịch suy yếu
Trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi có đề kháng yếu kém

III. Nhận biết triệu chứng dị ứng nicotin

Mọi người sẽ dễ dàng nhận biết tình trạng dị ứng này qua các biểu hiện và triệu chứng điển hình như:

Biểu hiện trên da: Làn da bị phát ban đỏ, nổi mẩn và ngứa ngáy dữ dội, thậm chí bị sưng tấy
Vấn đề đường hô hấp: Xuất hiện tình trạng ho khan, thở khò khè, nghẹt mũi, tức ngực và cơn hen kịch phát ở người bị hen suyễn
Triệu chứng toàn thân: Cơ thể mệt mỏi, choáng váng kèm cảm giác nôn nao dẫn đến tụt huyết áp, ngất xỉu

IV. Chẩn đoán dị ứng nicotin

Để xác định chính xác tình trạng dị ứng nicotin, bác sĩ sẽ chỉ định và kết hợp các phương pháp chẩn đoán y khoa:

Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khai thác thông tin về tiền sử dị ứng, thời điểm xuất hiện triệu chứng sau khi tiếp xúc với nicotin và chẩn đoán sơ bộ tình trạng.
Kiểm tra dị ứng da: Mọi người sẽ được thực hiện phương pháp thử nghiệm chích da hoặc dán da với nicotin để xem cơ thể có phản ứng dị ứng hay không.
Xét nghiệm khác: Trong một số trường hợp hy hữu không phổ biến, bác sĩ chỉ định xét nghiệm máu đo nồng độ IgE đặc hiệu để đánh giá phản ứng miễn dịch với nicotin.

CÙNG TÌM HIỂU: Thế nào là dị ứng ánh sáng mặt trời?

V. Cách xử lý khi bị dị ứng với nicotin

Ngay khi xuất hiện triệu chứng bất thường sau khi sử dụng sản phẩm chứa nicotin, mọi người cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp xử lý sau:

1. Biện pháp xử lý tại nhà

Các biện pháp xử lý tại nhà có thể được áp dụng trong trường hợp phản ứng dị ứng nhẹ, chỉ biểu hiện ở các triệu chứng ngoài da hoặc đường hô hấp không nghiêm trọng:

Ngưng ngay việc sử dụng sản phẩm chứa nicotin
Súc họng và rửa mũi bằng nước muối sinh lý để loại bỏ các tác nhân gây kích ứng
Vệ sinh vùng da tiếp xúc bằng nước mát và xà phòng dịu nhẹ
Dùng kem bôi giảm ngứa chứa hydrocortisone hoặc calamine
Tránh gãi để không làm tổn thương da và gây nhiễm trùng
Nghỉ ngơi đầy đủ và theo dõi các triệu chứng, nếu có dấu hiện trở nặng cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra

2. Phương pháp điều trị y tế

Trong trường hợp dị ứng nicotin nặng nề và có biểu hiện khó thở, phản ứng toàn thân, mọi người cần thăm khám với bác sĩ chuyên khoa tại cơ sở y tế gần nhất. Theo đó bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các phương pháp y tế gồm:

Kê đơn thuốc histamin dạng uống hoặc tiêm và thuốc chứa Corticosteroid để giảm viêm nhiễm lan rộng, kiểm soát triệu chứng toàn thân
Chỉ định đơn thuốc giãn phế quản nếu đối tượng bị co thắt đường thở, suy hô hấp
Tiêm epinephrine (adrenaline) cấp cứu với tình trạng dị ứng nghiệm trọng bị sốc phản vệ nguy hiểm đến tính mạng

VI. Hướng dẫn phòng ngừa dị ứng nicotin

Để phòng tránh dị ứng với nicotin mọi người cần thực hiện những điều sau:

Tránh tiếp xúc với nicotin nếu đã từng có phản ứng dị ứng trước đó
Hạn chế đến nơi công cộng có nhiều người hút thuốc
Đeo khẩu trang để tránh tiếp xúc với khói thuốc
Thường xuyên vệ sinh cơ thể sạch sẽ sau khi tiếp xúc với sản phẩm chứa nicotin
Đọc kỹ thành phần sản phẩm trước khi sử dụng
Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc hoặc sản phẩm chứa nicotin hỗ trợ cai thuốc
Giám sát chặt chẽ trẻ em và người già khi có chỉ định dùng sản phẩm liên quan đến nicotin
Luôn mang theo thuốc chống dị ứng nếu có cơ địa dị ứng nặng hoặc tiền sử sốc phản vệ
Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng và sinh hoạt lành mạnh để cải thiện hệ miễn dịch

Dị ứng nicotin không phải là tình trạng phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời. Trong trường hợp tình trạng dị ứng không thuyên giảm, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188 để nhận tư vấn điều trị cùng đội ngũ bác sĩ da liễu đầu ngành.