Dị ứng cây sơn độc là phản ứng viêm da gây ngứa ngáy dữ dội và phát ban khó chịu. Để tránh những phiền toái do tình trạng này gây ra, mọi người cần nắm rõ các nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả. Cùng Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

I. Dị ứng cây sơn độc là như thế nào?

Dị ứng cây sơn độc xảy ra khi da chạm vào nhựa cây chứa urushiol – một chất dầu dính tồn tại trong lá, thân và rễ của các loài cây sơn độc. Khi urushiol xâm nhập vào da, hệ thống miễn dịch sẽ nhận diện đây là chất lạ và kích hoạt phản ứng viêm, từ đó ngây ra vấn đề ngứa, đỏ da, nổi mẩn hoặc phồng rộp.

Dù chỉ một lượng urushiol rất nhỏ cũng đủ gây phản ứng dị ứng. Ngoài ra, chất dầu này còn dễ dàng dính trên quần áo, thú cưng, dụng cụ làm vườn… và gây dị ứng gián tiếp nếu không được làm sạch đúng cách. Những đối tượng có nguy cơ cao bị dị ứng cây sơn độc bao gồm:

Người thường xuyên đi rừng, leo núi, làm vườn
Trẻ em thích khám phá thiên nhiên
Nông dân, kiểm lâm, công nhân môi trường
Người có cơ địa nhạy cảm, tiền sử viêm da dị ứng

II. Nhận biết triệu chứng khi bị dị ứng cây sơn độc

Dị ứng cây sơn độc thường biểu hiện qua các triệu chứng đặc trưng, xuất hiện sau khi tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với nhựa cây. Các triệu chứng này thường tập trung ở những vùng da hở, dễ tiếp xúc như mặt, tay, chân và có thể phát triển theo thời gian. Cụ thể:

Triệu chứng ban đầu: Sau khoảng vài giờ đến vài ngày tiếp xúc, da có cảm giác ngứa rát, châm chích, mẩn đỏ tại vùng tiếp xúc. Đôi khi da cũng trở nên khô, căng tức nhẹ.
Triệu chứng tiến triển: Tình trạng ngứa, đỏ, sưng sẽ trở nên dữ dội hơn, đi kèm những mụn nước li ti hoặc bọng nước. Các nốt bọng nước này nếu vỡ ra sẽ gây chảy dịch và tạo thành vảy hoặc đóng mài. Trong một số trường hợp nặng còn xuất hiện triệu chứng sốt nhẹ, mệt mỏi toàn thân.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Dị ứng con rươi là thế nào?

III. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Mọi người nên đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám với bác sĩ chuyên khoa khi gặp các biểu hiện sau:

Mụn nước sưng to, đau dữ dội hoặc lan rộng ra toàn thân
Có dấu hiệu nhiễm trùng, da nóng rát, mưng mủ, sưng đau bất thường
Dị ứng ở vùng nhạy cảm mắt, miệng, bộ phận sinh dục
Triệu chứng không cải thiện sau 7 ngày tự điều trị tại nhà
Có biểu hiện khó thở, sưng lưỡi, sưng cổ họng – nghi ngờ sốc phản vệ nhưng hiếm gặp

IV. Cách xử lý khi bị dị ứng cây sơn độc

Khi không may tiếp xúc với cây sơn độc và xuất hiện các triệu chứng dị ứng, việc xử lý kịp thời, đúng cách là vô cùng quan trọng. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, mọi người hãy tham khảo các cách khắc phục sau:

1. Biện pháp xử lý tại chỗ

Ngay khi nhận thấy dấu hiệu dị ứng, mọi người nên áp dụng các biện pháp sau để làm giảm mức độ nghiêm trọng của phản ứng, bao gồm:

Rửa sạch vùng tiếp xúc: Nhanh chóng rửa sạch vùng da bị ảnh hưởng bằng xà phòng dịu nhẹ và nước ấm trong vòng 15 – 20 phút sau tiếp xúc. Không dùng nước nóng vì có thể khiến urushiol lan rộng.
Làm dịu da: Chườm lạnh, đắp khăn ướt, thoa gel nha đam hoặc tắm bột yến mạch để giảm ngứa và viêm.
Vệ sinh quần áo, dụng cụ: Quần áo, giày dép hoặc bất kỳ vật dụng nào đã tiếp xúc với cây sơn độc cần được làm sạch ngay lập tức bằng nước nóng và xà phòng để loại bỏ urushiol còn sót lại.
Dùng sản phẩm OTC: Các sản phẩm không kê đơn như kem chứa calamine, Hydrocortisone 1% bôi ngoài da, thuốc kháng histamin đường uống (loratadin, diphenhydramine) giúp giảm ngứa, làm dịu viêm.

2. Phương pháp điều trị y tế

Trong trường hợp dị ứng nặng hoặc các biện pháp tại chỗ không mang lại hiệu quả, mọi người cần tìm đến sự can thiệp y tế để được thăm khám và điều trị phù hợp:

Thuốc bôi corticosteroid mạnh để giảm viêm nhanh
Thuốc uống corticosteroid trong trường hợp lan rộng hoặc dị ứng nghiêm trọng
Thuốc kháng sinh nếu có nhiễm trùng thứ phát
Thuốc kháng histamin liều cao để kiểm soát triệu chứng ngứa dữ dội

V. Lưu ý để phòng ngừa dị ứng cây sơn độc

Dưới đây là những biện pháp giúp mọi người phòng tránh tình trạng dị ứng này một cách hiệu quả:

Tránh tiếp xúc với cây sơn độc bằng cách nhận diện qua hình ảnh, lá và thân
Mặc quần áo bảo hộ khi đi rừng, làm vườn với quần dài, áo dài tay, găng tay
Rửa sạch da và dụng cụ ngay sau khi hoạt động ngoài trời
Không chạm vào thú cưng vừa đi ngoài trời nếu chưa vệ sinh sạch lông
Bôi kem chống urushiol nếu phải làm việc ở khu vực có nguy cơ cao bị lây nhiễm
Nếu từng bị dị ứng nặng, nên mang theo thuốc kháng histamin khi đi du lịch

Dị ứng cây sơn độc không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt nếu không được xử lý đúng cách. Nếu đang gặp phải tình trạng này, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188 để được tư vấn chi tiết.