Hướng dẫn cách dùng thuốc chống dị ứng hiệu quả, an toàn

Dị ứng là bệnh lý phổ biến thường gặp với những triệu chứng khác nhau ở mỗi người. Mọi người cần biết cách dùng thuốc chống dị ứng đúng cách để cải thiện nhanh triệu chứng. Đọc bài viết dưới đây của Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia để biết thêm thông tin chi tiết.

I. Nguyên tắc sử dụng thuốc chống dị ứng cần biết

Thuốc chống dị ứng cần sử dụng đúng cách mới phát huy được hiệu quả, an toàn cho cơ thể. Dưới đây là nguyên tắc dùng thuốc chống dị ứng để mọi người tham khảo:

• Dùng đúng liều được bác sĩ chỉ định với từng tình trạng dị ứng khác nhau.
• Không lấy đơn thuốc của người khác hoặc lạm dụng trong thời gian dài.
• Đối với các dòng thuốc chống dị ứng cổ điển, mọi người cần uống nhiều lần, bởi thông thường thuốc chỉ có tác dụng từ 4 – 6 tiếng
• Các dòng thuốc chống dị ứng thế hệ mới sẽ có tác dụng nhanh, hạn chế gây buồn ngủ, hiệu quả lâu với mỗi ngày mọi người chỉ uống 1 – 2 viên
• Thuốc chống dị ứng không nên dùng ban ngày để hạn chế tác dụng phụ như buồn ngủ, lờ đờ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống
• Người bệnh tim mạch không nên dùng thuốc chống dị ứng mà cần được bác sĩ chỉ định phương pháp phù hợp hơn.
• Không được dùng nhiều loại thuốc chống dị ứng cùng lúc, pha trộn khi không có chỉ định từ bác sĩ. Ngoài ra, không uống thuốc chống dị ứng với thuốc điều trị nấm
• Hạn chế dùng thuốc chống dị ứng cho trẻ nhỏ, chỉ dùng khi dị ứng nặng và được bác sĩ chỉ định.

II. Phân loại các nhóm thuốc chống dị ứng

Có rất nhiều nhím thuốc chống dị ứng khác nhau, dưới đây là những nhóm thuốc chính mọi người nên đặc biệt lưu ý:

1, Thuốc kháng Histamin

Histamin được biết đến là chất trung gian được các tế bào tạo ra khi có phản ứng dị ứng. Để kiểm soát tình trạng dị ứng người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc kháng histamin là phổ biến nhất.

Nhóm này được bào chế dưới nhiều dạng tiện lợi bao gồm viên nén, viên nang, dung dịch uống, siro, thuốc tiêm, kem bôi tại chỗ và thuốc nhỏ mắt/mũi. Nhóm thuốc này gây ức chế tác động của histamin gây dị ứng, chi tiết như sau:

• Thuốc thế hệ 1 (gây buồn ngủ): Hydroxyzine, Clorpheniramin, Diphenhydramin,…Thuốc thường có tác dụng ngắn nên phải sử dụng nhiều lần trong ngày.
• Thuốc thế hệ 2 (ít gây buồn ngủ): Cetirizin, Loratadin, Fexofenadin,…ít gây buồn ngủ và được dùng phổ biến hơn.

Tuy nhiên mọi người nên lưu ý cần thận trọng khi dùng nhóm thuốc kháng histamin nếu làm những công việc nặng cần tỉnh táo như vận hành máy móc, tài xế lái xe. Ngoài ra người bệnh cũng cần thận trọng khi dùng thuốc kháng histamin trong trường hợp cơ địa dị ứng, phì đại tuyến tiền liệt, tắc đường tiểu.

2, Thuốc ức chế tế bào Mast

Tế bào Mast chính là nơi dự trữ của histamin. Khi dùng thuốc ức chế tế bào mast giúp ngăn chặn tế bào miễn dịch phóng sinh histamin và các chất gây viêm khác. Nhờ đó, nhóm thuốc này giúp ngăn ngừa phản ứng dị ứng xảy ra ngay từ đầu thay vì làm giảm triệu chứng sau khi bệnh đã bùng phát. Thuốc được chỉ định nếu người bệnh sử dụng thuốc kháng histamin, hoặc corticoid điều trị không hiệu quả, với các dạng bào chế đa dạng như thuốc nhỏ mắt, thuốc hít mũi

Vì thuốc hoạt động như một biện pháp dự phòng nên khi sử dụng mọi người cần chờ thời gian để thuốc phát huy tác dụng đầy đủ và không có tác dụng cắt cơn cấp tính. Ngoài ra dòng thuốc này cũng ít có tác dụng phụ toàn thân, chủ yếu chỉ gây kích ứng nhẹ tại chỗ sử dụng.

3, Thuốc kháng Leukotriene

Leukotriene là chất trung gian có tham gia vào các phản ứng viêm trên cơ thể, gây khởi phát những triệu chứng dị ứng như tăng dịch nhầy, co thắt cơ trơn và vùng phế quản, gây ra triệu chứng giãn mạch. Thuốc kháng Leukotriene giúp ức chế chất này, giảm nguy cơ gây viêm và các triệu chứng dị ứng, đặc biệt hiệu quả khi bị hen phế quản hay viêm mũi dị ứng.

Thuốc kháng Leukotriene được dùng phổ biến dưới dạng viên nén như Montelukast, Zafirlukast. Khi sử dụng mọi người cần lưu ý có thể gặp phải các tác dụng phụ nhẹ như đau đầu hoặc đau bụng. 

4, Thuốc chống viêm

Thuốc chống viêm điển hình nhất để điều trị dị ứng đó là Corticoid, được sử dụng để kiểm soát triệu chứng dị ứng nhanh chóng, với cơ chế chống viêm mạnh. Thuốc có sự đa dạng về các dạng điều chế, chi tiết như sau:

• Thuốc chống viêm chứa Corticoid dạng uống/tiêm): Prednisolone, Methylprednisolone
• Thuốc chống viêm chứa Corticoid dạng xịt mũi/hít: Fluticasone, Mometasone
• Thuốc chống viêm chứa Corticoid dạng kem bôi ngoài da: Hydrocortisone, Betamethasone.

Lưu ý khi sử dụng thuốc chống dị ứng chứa corticoid liều cao hoặc kéo dài sẽ có nguy cơ gặp tác dụng phụ như kích ứng buồn nôn, khó ngủ, đầy bụng, tiêu chảy Ngoài ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng đó là tăng huyết áp, loãng xương, nhiễm trùng, suy thận, tăng đường huyết,…cũng đã được ghi nhận.

TÌM HIỂU THÊM: Phụ nữ mang thai có được dùng thuốc chống dị ứng không?

III. Hướng dẫn cách dùng thuốc chống dị ứng an toàn, đúng cách

Cách dùng thuốc chống dị ứng an toàn là băn khoăn của rất nhiều người. Tuy nhiên mọi người không cần quá lo lắng, chỉ cần đảm bảo những vấn đề dưới đây thì quá trình sử dụng sẽ an toàn với cơ thể, đảm bảo thuốc phát huy hiệu quả tối đa: 

• Tuân thủ đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ: Tránh việc lạm dụng hay dùng quá liều. Đồng thời mọi người nên tránh dùng đơn thuốc cũ, tự mua thuốc trên mạng để điều trị dị ứng bởi dễ khiến triệu chứng bệnh nặng hơn, thậm chí gặp các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe. 
• Uống đúng thời điểm: Uống đúng thời điểm với loại thuốc được bác sĩ kê đơn, tránh uống bù liều hay uống sai thời điểm thuốc sẽ khó phát huy được hiệu quả tối đa.
• Tuân thủ liều lượng: Uống đúng đơn thuốc đã được kê đơn, không nên ngừng thuốc ngay khi triệu chứng thuyên giảm, trừ khi có chỉ định từ bác sĩ.
• Theo dõi tác dụng phụ: Trong quá trình sử dụng, hãy chú ý đến các triệu chứng bất thường của cơ thể như phát ban, tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, chảy máu cam,…Nếu những triệu chứng này trầm trọng cần nhanh chóng thăm khám với bác sĩ để điều trị kịp thời. 

IV. Uống thuốc chống dị ứng bao lâu thì có tác dụng?

Uống thuốc chống dị ứng sẽ có tác dụng tùy thuốc loại thuốc, đường uống cũng như cơ địa từng người, chi tiết như sau:

• Nhóm thuốc kháng histamin: Thuốc kháng histamin thế hệ 1 có tác dụng sau 15 – 30 phút, hiệu quả nhất sau uống 1 – 2 tiếng. Thuốc kháng histamin thế hệ 2 có tác dụng sau 30 phút – 1 tiếng và hiệu quả kéo dài tới 24 giờ.  
• Nhóm thuốc kháng Leukotriene: Thuốc thường phát huy tác dụng sau vài giờ đến 1 ngày sau liều đầu tiên và đạt hiệu quả tối đa sau khi dùng vài ngày liên tục
• Nhóm thuốc Corticoid: Nhóm thuốc đường uống hiệu quả sau 3 – 6 giờ (dùng khi dị ứng nặng, mề đay lan rộng), nhóm thuốc dạng xịt mũi hiệu quả sau 6 – 12 giờ nhưng để kiểm soát được triệu chứng tối đa cần dùng vài ngày đến 1-2 tuần liên tục
• Nhóm thuốc ức chế tế bào Mast: Hiệu quả sau 1 – 2 tuần dùng đều đặn, hiệu quả tối đa sau khi dùng 2 – 4 tuần liên tục.

V. Mỗi lần sử dụng thuốc dị ứng uống cách nhau bao lâu?

Việc sử dụng thuốc chống dị ứng luôn cần tuân thủ đúng liều lượng, khoảng cách giữa các lần uống để đảm bảo hiệu quả tối đa và an toàn. Đối với thuốc chống dị ứng cổ điển (thuốc kháng histamin thế hệ 1) có thời gian tác dụng ngắn chỉ từ 4 – 6 tiếng nên mọi người cần uống nhiều lần trong ngày để duy trì hiệu quả.

Trong khi đó, thuốc chống dị ứng không gây buồn ngủ thế hệ mới (thuốc kháng histamin thế hệ 2) lại có ưu điểm vượt trội về tác dụng. Hầu hết các loại thuốc này có hiệu quả suốt 24 giờ và chỉ cần uống một liều mỗi ngày. 

TƯ VẤN ĐIỀU TRỊ DỊ ỨNG VỚI BÁC SĨ CHUYÊN KHOA NGAY HÔM NAY

VI. Lưu ý khi sử dụng thuốc cho từng nhóm đối tượng

Với những nhóm đối tượng đặc biệt thì khi dùng thuốc dị ứng cần cẩn trọng những vấn đề sau đây:

1, Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch cơ thể chưa hoàn chỉnh, rất dễ gặp tác dụng phụ bởi vậy cách dùng thuốc chống dị ứng cần lưu ý một số yếu tố sau:

• Dùng thuốc đúng liều và theo chỉ định từ bác sĩ
• Tránh dùng thuốc kháng histamin thế hệ 1 do gây buồn ngủ, kích thích hệ thần kinh của bé, ưu tiên dùng thuốc kháng histamin thế hệ 2.
• Tránh dùng thuốc corticoid điều trị dị ứng kéo dài.
• Tránh dùng thuốc ức chế Montelukast vì có nguy cơ gây rối loạn tâm thần ở trẻ nhỏ
• Chỉ dùng thuốc chống dị ứng khi thật sự cần thiết, khi bé bị dị ứng nặng khó kiểm soát tình trạng.

2, Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai cần cẩn trọng khi dùng mọi loại thuốc để tránh gây hại cho mẹ, dị tật thai nhi. Bởi vậy khi dùng thuốc chống dị ứng cần lưu ý:

• Không tự ý dùng thuốc, khi bị dị ứng cần thăm khám và điều trị với bác sĩ, dùng đúng liều lượng, không lạm dụng thuốc
• Chỉ dùng thuốc chống dị ứng đã được nghiên cứu là an toàn với thai nhi như Loratadine, Cetirizine, dị ứng mũi nhẹ có thể dùng một số loại xịt mũi theo chỉ định bác sĩ. 
• Tránh dùng Corticoid đường uống (trừ khi dùng có chỉ định của bác sĩ nếu triệu chứng dị ứng nặng)

3, Người lớn tuổi

Những người cao tuổi có hệ miễn dịch suy giảm rất dễ gặp các tác dụng phụ về thần kinh khi dùng thuốc dị ứng, bởi vậy cần lưu ý một số vấn đề sau khi sử dụng :

• Ưu tiên dùng thuốc kháng histamin thế hệ 2 ít gây buồn ngủ. Những loại thuốc kháng histamin thế hệ 1 dễ gây buồn ngủ, suy giảm nhận thức, dễ tụt huyết áp.
• Thuốc Corticoid dùng kéo dài dễ gây tiểu đường, loãng xương và tăng huyết áp, bởi vậy không nên sử dụng. 
• Điều trị đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ, tránh những tác dụng phụ lên cơ thể. 

4, Người có bệnh lý nền

Những người có bệnh nền về gan, thận, bệnh tim mạch, tiểu đường cần lưu ý những vấn đề sau khi dùng thuốc chống dị ứng:

• Điều chỉnh liều uống, sử dụng liều thấp theo chỉ định của bác sĩ nếu bị bệnh về gan/thận
• Bệnh nhân suy gan nên dùng thuốc dị ứng ít chuyển hóa qua gan
• Nếu bị bệnh tim nên tránh những thuốc có nguy cơ gây tác dụng phụ khiến nhịp tim nhanh như thuốc corticoid liều cao.

VII. Khi nào cần ngưng sử dụng thuốc và tới gặp bác sĩ?

Dùng thuốc dị ứng sẽ an toàn nếu dùng đúng liều theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên mọi người cần ngừng sử dụng và gặp bác sĩ nếu có những dấu hiệu dưới đây:

• Dùng thuốc dị ứng gặp những tác dụng phụ nghiêm trọng như sưng phù mặt, khó thở, buồn ngủ quá mức, chóng mặt, tăng nhịp tim thậm chí co giật.
• Tình trạng bệnh không cải thiện, thuốc chống dị ứng không mang đến hiệu quả sau  vài ngày cho đến 1 tuần dù đã dùng đúng liều.
• Dị ứng lan rộng đi kèm triệu chứng đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, khó ngủ, viêm nhiễm hô hấp.
• Dùng thuốc dị ứng lâu dài mà chưa có chỉ định từ bác sĩ.
• Người có bệnh nền (tim mạch, tiểu đường), phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ cần tham khảo tư vấn từ bác sĩ trước khi dùng thuốc chống dị ứng.

Bài viết trên đây đã mang đến cho mọi người những thông tin hữu ích về cách dùng thuốc chống dị ứng an toàn, hiệu quả. Nếu có nhu cầu tư vấn điều trị dị ứng an toàn, hiệu quả cùng đội ngũ bác sĩ chuyên khoa da liễu, liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188

Δ

TƯ VẤN 24/7 HOTLINE: 032.845.1188

Mọi thông tin của khách hàng đều được bảo mật