Khi nào cần xét nghiệm dị ứng? Điểm danh các loại xét nghiệm

Xét nghiệm dị ứng là chỉ định bắt buộc phải thực hiện khi người bệnh có dấu hiệu dị ứng. Vậy có những loại xét nghiệm nào cần thực hiện và quy trình thực hiện ra sao? Cùng Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia tìm hiểu chi tiết hơn qua nội dung bài viết sau.

I. Xét nghiệm dị ứng là gì?

Đây là phương pháp giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây ra phản ứng dị ứng để đưa ra chỉ định điều trị phù hợp giúp loại bỏ triệu chứng và kiểm soát các nguy cơ biến chứng xảy ra. Các phương pháp xét nghiệm dị ứng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị bởi:

• Xác định dị nguyên gây dị ứng chính xác
• Hỗ trợ bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, nhiệu quả
• Đánh giá được mức độ nhạy cảm của cơ thể đối với từng loại dị nguyên.
• Giúp người bệnh hạn chế tiếp xúc với dị nguyên

II. Các loại xét nghiệm dị ứng phổ biến hiện nay

Một số loại xét nghiệm dị ứng được bác sĩ áp dụng phổ biến trong chẩn đoán tình trạng này bao gồm:

1. Test lẩy da 

Đây là kỹ thuật được áp dụng phổ biến và thực hiện nhanh chóng nhất. Một lượng dị nguyên thích hợp được đặt lên da sau đó bác sĩ dùng kim chích nhẹ qua giọt dịch để dị nguyên thấm vào thượng bì và xem phản ứng của cơ thể đối với dị nguyên đó.

Phương pháp này có ưu điểm cho kết quả nhanh chóng và có thể phát hiện được nhiều dị nguyên cùng lúc. Tuy nhiên, test lẩy da cũng có khả năng cho kết quả không chính xác, đặc biệt nếu mọi người đang dùng thuốc kháng histamin.

2. Test áp bì

Đây là phương pháp xét nghiệm sử dụng tấm dán có chất gây dị ứng để dán lên da và giữ nguyên trong 48 giờ. Sau thời gian này, bác sĩ sẽ gỡ miếng dán và đọc kết quả trong khoảng 48 – 96 giờ. Nếu da có phát ban hoặc phản ứng dị ứng khác thì đó là nguyên nhân gây bệnh.

Ưu điểm của phương pháp là an toàn, không gây đau và xác định được chính xác dị nguyên gây dị ứng. Mặc dù vậy vẫn có hạn chế lớn bởi phương pháp cho kết quả lâu gây khó chịu cho người bệnh.

3. Xét nghiệm panel dị ứng

Là phương pháp lấy mẫu huyết thanh để xác định trong máu của người bệnh có tổn tại kháng thể IgE (Immunoglobulin E) đặc hiệu đối với nhiều dị nguyên cùng lúc, từ đó xác định được dị nguyên gây dị ứng cho người bệnh.

Xét nghiệm này đánh giá được toàn diện nguyên nhân gây dị ứng và không gây phản ứng ngoài da. Tuy nhiên, chi phí cao hơn so với xét nghiệm từng dị nguyên riêng lẻ và vẫn có khả năng bỏ sót những dị nguyên ít gặp

4. Test nội bì

Có độ nhạy cảm cao hơn so với test lẩy da và thường được sử dụng khi test lẩy da cho kết quả âm tính nhưng bác sĩ vẫn nghi ngờ về kết quả. Khi này, bác sĩ thực hiện tiêm thuốc hoặc dị nguyên đã pha loãng đến nồng độ 1/10 hay 1/100 so với nồng độ test lẩy da, liều lượng 0,02 – 0,05ml rồi tiêm tạo sẩn kích thước từ 2 – 3mm trên phần da ở cẳng tay.

Tiếp đến dùng histamin làm chứng dương và NaCl 0,9% làm chứng âm. Kết quả dương tính khi sẩn 5mm so với chứng âm. Kết quả sẽ được đọc nhanh chóng sau 15 – 20 phút. Tuy nhiên, đây là phương pháp xâm lấn và tiềm ẩn nguy cơ sốc phản vệ cao hơn so với test lẩy da nên cần được thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên khoa.

5. Test khẳng định

Phương pháp này cung cấp kết quả chính xác nhất. Bác sĩ sẽ chỉ định mọi người ăn một lượng nhỏ chất nghi ngờ dị ứng, sau đó liều lượng sẽ được tăng dần theo thời gian. Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ do nguy cơ rủi ro cao nhất trong tất cả các xét nghiệm

6. Xét nghiệm máu tìm kháng thể gây dị ứng

Phương pháp này chỉ cần lấy một lượng máu nhỏ của người bị dị ứng và gửi đến phòng thì nghiệm để đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với từng dị nguyên. Ưu điểm nổi bật của phương pháp là không cần yêu cầu mọi người ngừng thuốc kháng histamin. Tuy nhiên, lại không có kết quả ngay lập ức và đôi khi xét nghiệm máu cũng cho kết quả giả nên không được khuyến khích áp dụng.

III. Khi nào cần phải test dị ứng?

Nếu gặp những trường hợp sau đây, người bệnh cần thực hiện test kiểm tra dị ứng tại các cơ sở y tế ngay:

• Xuất hiện các triệu chứng dị ứng như ngứa, khó thở, mề đay, viêm mũi…
• Dị ứng lặp lại nhiều lần không rõ nguyên nhân.
• Trước khi điều trị bằng phương pháp miễn dịch đặc hiệu.
• Trước khi sử dụng các loại thuốc có nguy cơ gây dị ứng như thuốc gây mê, kháng sinh.
• Người có tiền sử từng bị dị ứng.

IV. Quy trình thực hiện xét nghiệm dị ứng 

Toàn bộ quy trình xét nghiệm dị ứng được thực hiện bài bản qua những bước sau:

• Bước 1: Thăm khám và tư vấn ban đầu với bác sĩ.
• Bước 2: Bác sĩ chỉ định loại xét nghiệm phù hợp với từng tình trạng.
• Bước 3: Thực hiện xét nghiệm để tìm chính xác nguyên nhân gây dị ứng.
• Bước 4: Theo dõi và ghi nhận phản ứng.
• Bước 5: Đọc kết quả và tư vấn điều trị.

V. Xét nghiệm dị ứng bao lâu có kết quả?

Thông thường thời gian cho kết quả sau xét nghiệm dị ứng sẽ phụ thuộc vào loại xét nghiệm thực hiện. Thời gian cụ thể với từng phương pháp như sau:

• Test lẩy da: 15 – 30 phút.
• Test áp bì: 48 – 96 giờ.
• Xét nghiệm máu IgE: 1 – 3 ngày.
• Panel dị ứng: 2 – 5 ngày.
• Test nội bì: 20 – 30 phút.
• Test khẳng định: Vài giờ đến vài ngày (tùy theo phương pháp).

VI. Làm xét nghiệm dị ứng hết bao nhiêu tiền?

Mức giá cho dịch vụ xét nghiệm dị ứng còn tuỳ thuộc vào các yếu tố như trình độ tay nghề của bác sĩ, công nghệ, cơ sở thực hiện, loại dị ứng, tình trạng sức khoẻ của người bệnh… Dưới đây là mức giá tham khảo cho từng phương pháp:

• Test lẩy da: 300.000 – 700.000 VNĐ.
• Test áp bì: 500.000 – 1.000.000 VNĐ.
• Xét nghiệm IgE máu: 500.000 – 2.000.000 VNĐ/dị nguyên hoặc panel.
• Test nội bì: 400.000 – 900.000 VNĐ.
• Test khẳng định: Trên 2.000.000 VNĐ.

VII. Lưu ý quan trọng khi thực hiện xét nghiệm dị ứng

Khi làm xét nghiệm mọi người cần lưu ý những vấn đề quan trọng sau:

1. Trước khi xét nghiệm

Nhiều người băn khoăn xét nghiệm dị ứng có cần nhịn ăn trước khi thực hiện. Điều này phụ thuộc vào từng loại xét nghiệm cụ thể. Đối với xét nghiệm khẳng định để xác định nguyên nhân từ ăn uống, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh nhịn ăn trước khi làm. Tuy nhiên với xét nghiệm da hoặc máu thì không cần thiết thực hiện việc này.

Một số lưu ý cần biết trước khi thực hiện xét nghiệm gồm:

• Ngưng dùng thuốc kháng histamin ít nhất 3 – 7 ngày.
• Tránh tập thể dục mạnh trong ít nhất 3 giờ trước khi xét nghiệm.
• Không dùng kem dưỡng, các loại thuốc điều trị da trước khi xét nghiệm.
• Mặc trang phục thoải mái để dễ dàng thực hiện các xét nghiệm cần tiếp xúc với da.

Ngoài những lưu ý cơ bản, người bệnh nên quan tâm tới nhóm đối tượng không đủ điều kiện làm xét nghiệm và biến chứng có thể xảy ra.

• Đối tượng không nên làm xét nghiệm: Người đang có phản ứng dị ứng nặng, phụ nữ mang thai hay người đang mắc bệnh ngoài da tại vùng test dị ứng.
• Biến chứng có thể xảy ra: Nổi mẩn ngứa, phản ứng toàn thân (hiếm gặp).

2. Sau khi xét nghiệm

• Hạn chế tiếp xúc với dị nguyên, đặc biệt là các chất gây phản ứng nghiêm trọng như cao su, thực phẩm.
• Sử dụng thuốc theo hướng dẫn từ bác sĩ.
• Tiêm chủng chống nguy cơ bị dị ứng.
• Luôn mang theo thuốc tiêm epinephrine (EpiPen) bên mình để phòng ngừa nguy cơ sốc phản vệ.
• Báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường (khó thở, chóng mặt…).

Trên đây là những thông tin về các loại xét nghiệm dị ứng, cách thức thực hiện, ưu nhược điểm để mọi người lựa chọn được phương pháp phù hợp. Nếu còn bất kỳ vấn đề nào khác liên quan, mọi người hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Maia&Maia qua hotline 032.845.1188 để nhận tư vấn miễn phí.

Δ

TƯ VẤN 24/7 HOTLINE: 032.845.1188

Mọi thông tin của khách hàng đều được bảo mật